تحلیل همدید سرماهای فرین ایران دکتر سیدابوالفضل مسعودیان محمد دارند دانشیار اقلیم¬شناسی دانشگاه اصفهان دانشجوی دکتری اقلیم¬شناسی دانشگاه اصفهان

یکی از شاخه­های مهم اقلیم­شناسی همدید، شناسایی حالت­های فرین ویژگی­های محیطی و تعیین الگوهای گردشی مسبب آنها است. هدف اصلی این پژوهش تحلیل همدید سرماهای فرین ایران است. بدین جهت از آمار روزانه­ی دمای مربوط به 663 ایستگاه  اقلیمی و همدید در قلمرو مورد مطالعه، طیّ دوره­ی آماری 1/1/1340 تا 29/12/1382(15701 روز) استفاده گردید. سپس به روش  درون­یابی کریگینگ با یاخته­های 18×18 کیلومتر یک ماتریس 5214×15701 فراهم شد. میانگین دمای روزانه برای پهنه­ی مورد نظر (5214 یاخته) طیّ دوره­ی مورد مطالعه محاسبه شد. با استفاده از شاخص فومیاکی روزهایی که سرمای فرین اتفاق افتاده،  مشخص شد. سپس داده­ها برحسب شدت سرما و گستره­ی زیرپوشش مرتب شد. از بین روزهای همراه با رخداد سرمای فرین، 500 روز اول به عنوان نمونه برگزیده شد. روزهای برگزیده شده تقریباً 2 انحراف معیار از میانگین بلندمدت خود براساس شاخص فومیاکی کمتر بودند.مقادیر فشار تراز دریا با تفکیک مکانی- زمانی 5/2×5/2 درجه و 6 ساعته، برای 500 روز نمونه از سازمان هواشناسی و اقیانوس شناسی کشور ایالات متحده امریکا استخراج شد. انجام تحلیل خوشه­ای بر روی فواصل اقلیدسی مقادیر تراز سطح دریا برای 500 روز انتخاب شده، نشان داد که سرماهای فرین ایران حاصل 5 الگوی گردشی می­باشند: 1- الگوی پرفشار سیبری-اروپا؛ 2- الگوی پرفشار سیبری-کم­فشار ایسلند؛ 3- الگوی پرفشار سیبری؛ 4- الگوی پرفشار شمال خزر- سیبری؛ 5- پرفشار شمال خزر.